Operatie Market Garden. De slag om Arnhem 17 september 1944
Na vele discussies kreeg Montgomery toestemming om zijn plan, genaamd ‘Operatie Market Garden’, uit te voeren. Welke later bekend zou worden onder de naam de slag om Arnhem.
Deze operatie had een twee bedoelingen:
1. Het bezetten van de bruggen over de grote rivieren (Market),
2. Het laten doorstoten van de Amerikaanse en Canadese bevrijders (Garden).
Dit alles om Nederland voor de winter van 1944-1945 te bevrijden van de Duitse bezetter.
Harde strijd werd geleverd bij deze ‘Slag om Arnhem’.
Door allerlei oorzaken verliep de ‘Operatie Market Garden’ niet zoals gepland:
– Slechte radioverbindingen verhinderden een goede communicatie, vooral bij Arnhem.
– Door slecht weer konden de nodige versterkingen en voorraden niet op tijd worden afgeworpen.
– De aanwezigheid van twee SS divisies op de Veluwe werd de Britse troepen bij Arnhem fataal.
Uiteindelijk werd het gestelde doel niet bereikt (Nederland in 1944 helemaal heroverd te hebben).
De brug bij Arnhem werd niet veroverd en daardoor kon de opmars naar Duitsland niet plaatsvinden.
Wel werd Zuid-Nederland bevrijd.
De rest van Nederland moest nog tot het volgende jaar, 1945, op de bevrijding wachten.
En het zou nog een verschrikkelijk half jaar worden!
De bevrijding van Nederland
In London, waar koningin Wilhelmina met haar regering zat, werd opgeroepen tot een spoorwegstaking. Als er geen treinen meer reden, konden er ook geen extra Duitse soldaten naar Nederland toe.
Maar… de bevrijding van Nederland ging niet goed. Alleen het zuiden van Nederland werd bevrijd. De Duitsers hielden stand bij de rivieren.
De Duitsers waren woedend over de spoorwegstaking. Er werd besloten dat er helemaal geen treinen meer zouden rijden. Dit betekende vooral honger in de grote steden.
De hongerwinter
Er kwam in de winter van 1944-1945 een ‘hongerwinter’.
Mensen dachten alleen maar aan eten.
Sommige mensen trokken weg uit de stad op zoek naar het platteland. Daar was nog iets eetbaars te vinden. Gepakt met wat spullen en op een fiets met houten banden trokken ze weg.
Sommige ruilden al hun bezittingen om voor een paar kilo aardappels!
Veel mensen hebben zelfs in die koude hongerwinter bloembollen gegeten om toch maar xefxbfxbdets naar binnen te krijgen.
De hongerwinter was verschrikkelijk.
Duizenden mensen stierven van de honger of van de kou. Er stierven in dat deze periode meer mensen dan in vorige jaren.
Al sinds de bezetting kon er niet veel meer uit het buitenland worden ingevoerd.
Voedsel, olie, benzine, kleding, brandstof en allerlei andere dingen waren daardoor langzaam maar zeker opgeraakt.
De regering wilde voorkomen dat de rijke mensen alles kochten en grote voorraden voor zichzelf gingen aanleggen. Daarom werd al vanaf het begin van de oorlog de distributie (= verdeling) ingevoerd. Iedereen kreeg een aantal bonnen waarvoor je dan o.a. voedsel kon kopen. Zo probeerde men eerlijk te verdelen wat er nog in Nederland aanwezig was.
De schepen die het vervoer van voedsel regelden naar de ‘hongergebieden’, kwamen in de hongerwinter van 1944-1945 vast te liggen in het bevroren ijs. Het vroor die winter tot 20 graden onder nul!
Op de voedselbonnen was voortaan steeds minder te koop.
Omdat iedereen ook brandstof tekort kwam, werden in de parken en de bossen bomen omgehakt.
Ook werden uit leegstaande huizen kasten, deuren en houten materialen gesloopt. Dan konden de mensen hun kachel nog laten branden in die koude winter. Die leegstaande huizen waren vooral huizen van opgepakte Joodse mensen.
Bevrijdingsdag
Op 5 mei 1945 werd ook het noorden van Nederland bevrijd.
De Geallieerden werden als helden ontvangen. Iedereen was op straat en vierde feest.
De Amerikanen deelden sigaretten, chocola en kauwgum uit.
Ieder jaar vieren we de bevrijding nog steeds op 5 mei.
Nederland was dan eindelijk helemaal vrij!
In hotel De Wereld in Wageningen ondertekende Duitsland de capitulatie (= overgave) op 6 mei 1945.
Op 7 mei werd de definitieve capitulatie ondertekend in het hoofdkwartier in Reims (Frankrijk).
Niet voor iedereen feest…
Het was tijdens de bevrijding niet voor iedereen feest.
Sommige jonge vrouwen werden kaalgeschoren.
Deze jonge vrouwen hadden een relatie gehad met een Duitser of hadden een kind van een Duitser. Ze werden nu belachelijk gemaakt.
Na de oorlog werden “moffenkinderen” (kinderen van een Duitse vader of moeder) veel gepest en getreiterd. De Nederlandse regering had gevraagd aan de bevolking om zichzelf geen wraakacties te nemen tegen mensen die ‘fout’ waren geweest tijdens de oorlog.
Veel mensen van de NSB waren al eerder vertrokken, omdat ze bang waren.