Categorie: Voedselbonnen

Voedselbonnen in de tweede wereldoorlog.

V.D.H. Huishoud en Distributie map met een verhaalV.D.H. Huishoud en Distributie map met een verhaal

Een bijzondere vondst; VDH huishoud en distributie map uit de tweede wereldoorlog met inhoud en persoonsbewijs

V.D.H. Huishoud en distributie map Mapje voor voedselbonnen wo2

VDH Map voor distributiebonnen tweede wereldoorlog Map voor voedselbonnen wo2

Een distributiemap met een verhaal…

En toen was daar een mail van Frans van Peer. Frans was bij het uitzoeken van spullen van zijn overleden tante een mapje tegen gekomen met distributiebonnen. Frans stelde de vraag of Wo2verzameling.nl daar interesse in had. Mijn interesse was meteen gewekt, en ik was uiteraard heel benieuwd om wat voor mapje het dan zou gaan. Het distributie mapje was van zijn vader geweest en is gevuld met distributiebonnen en ook nog een vrijlatingsbewijs uit kamp Amersfoort. En het persoonbewijs van de opa van Frans. Er zou een verzetsverhaal bij horen…

Een greep uit de bonnen en distributie stamkaarten in het mapje

Aanvullende bonkaart Distributie NA 705 Brandstof distributie gezinnen vaste brandstof Textielkaart VA 905 Distributiebon Inlegvel zegels distributie vrouwen  Inlegvel zegels distributiebonnen mannen wo2

Distributiebonnen van na de oorlog

Levensmiddelenbedrijf Breda Winterrantsoen         Levensmiddelenbedrijf Breda Winterrantsoen kaart

Aanvraag extra textiel goederen     Formulier aanvraag extra textiel goederen 1948

Er zijn van elk van de afgebeelde bonnen meerdere stuks in het mapje aanwezig. Bij elkaar een stuk of 15. Bonnen afkomstig uit de oorlog, en bonnen die dateren tot 1949. Een indicatie dat het mapje na de oorlog waarschijnlijk is door gebruikt. Het laat ook zien dat het nog lang niet over was met de schaarste en distributie in de jaren na de oorlog. Getuige ook het aanvraag formulier voor ‘extra textielgoederen’ welke gedateerd is met 1948. En het kaartje van het levensmiddelen bedrijf laat ook zien dat het in de jaren voor de oorlog bepaald geen vetpot was voor de Nederlandse bevolking. Het rantsoenenkaartje heeft een stempel met ‘Winterrantsoen 1920 – 1921.

De Stamkaarten

Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog

Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog

Distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog Distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog Distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog

Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog

Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog Tweede distributie stamkaart uit de tweede wereldoorlog

Deze stamkaarten zijn van Henri van Peer en zijn hele familie. Broodnodig om de juiste en de goede hoeveelheid bonnen te kunnen ontvangen.

Het verhaal van Frans

Nadat ik het mapje heb ontvangen komen er bij mij allerlei vragen boven en ik vraag Frans naar de achtergrond van zijn opa en de verhalen uit de oorlog die erbij horen. Frans vertelde het volgende verhaal;

‘Ik vond de map in de nalatenschap van mijn tante, een ongehuwde zuster van mijn vader.

Mijn vader was in 1936 begonnen met restaurant het Valken in Breda, samen met zijn vader, mijn grootvader.Tijdens de oorlog heeft vooral mijn vader deze positie gebruikt om zo met extra bonnen de onderduikers die hij kende van voedsel te voorzien. De duitsers hadden wel enig wantrouwen ten opzichte van hem, en zij hebben twee maal mijn grootvader voor dit feit opgepakt.

In de map vind je een ontslagbewijs uit de gevangenis van mijn grootvader, daarnaast ook zijn oorlogsidentiteitskaart.

De naam Stoop is de meisjesnaam van mijn grootmoeder.

Van net na de oorlog is misschien ook interessant een expertiseverslag van de schade die het restaurant gedurende de oorlog had opgelopen.

Helaas weet ik niet veel over wat mijn vader gedurende de oorlog heeft gedaan, hij wilde er niet over praten, wat ik weet werd verteld door mijn tantes. Hij blijkt heel veel goeds gedaan te hebben voor alle onderduikers in Breda.’

Het lijkt er dus op dat de opa en vader van Frans hun positie als restauranthouders hebben gebruikt als dekmantel om aan voedselbonnen te komen voor onderduikers tijdens de oorlog.

Inlegvellen vernietigen

Op de achterkant van deze bon staat dat de inlegvellen vernietigd kunnen worden.

Het persoonsbewijs

Persoonsbewijs uit wo2 van Henri Bartholomeus van Peer

Persoonsbewijs uit de tweede wereldoorlog van Henri Bartholomeus van Peer

Dit is het persoonsbewijs van de opa van Frans, Henri Bartholomeus van Peer. Er staat op het persoonsbewijs dat hij ‘lunchroomhouder’ is geweest, waarschijnlijk doelend op restaurant ‘Het Valken’. En hoofdagent bij de ‘brandwaarborg maatschappij’.

Gevangen in kamp Amersfoort

Henri van Peer is volgens het verhaal van Frans zeker twee maal opgepakt op verdenking van tegenwerken van de Duitse bezetter. Hij is hiervoor tenminste 1 maal in kamp Amersfoort beland. Getuige een Entlassungsschein. Dit vrijlatingsbewijs draagt de stempel van Karl Peter Berg, Lagerkommandant SS-untersturmfuhrer. Dit was de beruchte kamp commandant van Kamp Amersfoort en één van de vijf na de oorlog, in Nederland, gefusilleerde Duitsers. De stempel is van de ‘Sicherheitspolizei der besetzten Niederlanden’. Den Haag / Amersfoort.

Kamp Amersfoort Karl Peter Berg

Kamp Amersfoort Karl Peter Berg

 

Oorlogsschade

Uiteindelijk is restaurant Het Valken ook nog behoorlijk beschadigd geraakt op 28 september 1944. In de periode september en oktober 1944 is er flink gevochten in en om Breda. O.a. door Poolse troepen.

Oorlogsschade tweede wereldoorlog  Onderlinge Oorlogsschade Maatschappij

Twee formulieren over de geleden en de te vergoeden schade veroorzaakt door het bombardement. Eén formulier van het ‘Zuid-Nederlandsch expertise en inspectiebureau’. En één van de ‘Onderlinge oorlogsschadeverzekering maatschappij’.

Al met al kunnen we over de familie van Peer zeggen dat het een zeer heftige en roerige tijd is geweest gedurende de bezettingsjaren. De familie schijnt heel veel goeds te hebben gedaan voor de onderduikers in hun omgeving toentertijd. Na de oorlog hebben ze over deze daden nooit met anderen gepraat, net als tijdens de oorlog dus. Snaveltjes toe, oogjes dicht. Alsof het de normaalste zaak van de wereld is geweest en zelfs geen aanspraak gemaakt op verzetsuitkering of een onderscheiding na de oorlog. Petje af. en daarom nu wel een klein eerbetoon op deze website.

Dit artikel gaat nog aangevuld worden.

Oproep: Wie weet meer over de Familie van Peer? En/of Restaurant ‘Het Valken’ in Breda?

Met dank aan Frans van Peer.

Het verhaal van... Papierwerk Wo2 Voedselbonnen

Distributiebonnen benzine en textielkaartenDistributiebonnen benzine en textielkaarten

Distributiebonnen voor benzine en textielkaarten voor jongens, meisjes en vrouwen

 distributiebonnen benzinevoedselbonnen distributiebonnen tweede wereldoorlogtextielkaart jongens tweede wereldoorlogtextielkaart meisjes en vrouwen distributiebonnen

 

 

 

 

 

 

 

Alles op de distributiebon…

Zo’n beetje alles wat te koop was via de reguliere markt was alleen beschikbaar ‘op de bon’. Van levensmiddelen tot benzine en textiel. Alles alleen op vertoon van de verstrekte bon, legitimatiebewijs en het verschuldigde bedrag voor het gekochte artikel. Benzine was al vanaf de mobilisatie periode alleen via de distributie te verkrijgen. Het leger had ten alle tijden voorrang natuurlijk. Dit was niet anders, en nog heviger, toen Nederland door de Duitsers was bezet uiteraard. Het duurde dan ook niet lang voordat alle (toch al schaarse) ‘automobielen’ uit het straatbeeld verdwenen waren. Alleen artsen en mensen met een belangrijke functie behielden het recht op een ‘Ausweis’ voor een auto. Men ging over op met hout gestookte en voortgedreven auto’s, of doordat men zijn auto liet ombouwen om op gas te rijden. Maar naarmate de oorlog vorderde werden ook deze manieren van transport te kostbaar voor de meeste Hollandse burgers en werd er vooral gereden op de fiets, met paard en wagen, en handkarren.

Textiel

Uiteraard was ook het kostbare textiel (katoen) op rantsoen en alleen op de bon verkrijgbaar. Nog nooit in de Nederlandse geschiedenis was een vrouw zo blij om een nieuw kledingstuk te krijgen. Hoe later in de oorlog hoe schaarser de kleding die voorhanden kwam. Er waren talloze bladen die de oorlogse dames leerden om te gaan met naald en draad. Mijn oma vertelde dat ze een keer zes lagen kleding droeg, om alle gaten te bedekken die in al haar kledingstukken waren gesleten. Vooral op de zwarte markt deed kleding het erg goed, en daardoor ontstond dan ook al snel een levendige handel in kleding en textiel.

Deze bonnen zijn een gift van; Fam. Bert en Sandra Wolf.

Meer over distributiebonnen

 

Papierwerk Wo2 Voedselbonnen

Voedselbonnen uit de tweede wereldoorlogVoedselbonnen uit de tweede wereldoorlog

Voedselbonnen uit de tweede wereldoorlog

voedselbonnen uit de tweede wereldoorlogvoedselbonnen tweede wereldoorlog

 

 

 

 

 

         distributiestamkaart tweede wereldoorlog voedselbonnenschoenenbon een paar meisjes schoenen CD

 rijks distributie kaart    uittreding zelfverzorging

Voedselbonnen uit een sigarendoosje

Soms kom je hele mooie dingen tegen… De mail van Jacqueline bijvoorbeeld; “hallo, ik heb nog wat bonnen uit de oorlog gevonden, een heel stapeltje in een oud sigarendoosje, misschien heb jij daar iets aan?”. Jacqueline heeft de bonnen opgestuurd, en dat is wat we hier zien… De inhoud van de envelop. Een wirwar van allerlei voedselbonnen, stamkaarten en bonnenboekjes door elkaar.

Op de 1e foto;

De hele collectie ruw gesorteerd. Op de 2e foto zie je de wirwar van alle losse bonnen door elkaar; aardappelen, algemeen, melk, taptemelk, textiel, brood en nog veel meer… Alles zal ik sorteren en in mapjes bewaren.

Distributie stamkaart

Op de 3e foto;

Drie distributie stamkaarten. Dit zijn de tweede stamkaarten omdat de eerste aan fraude onderhevig was. Deze zijn uitgegeven in Leusden.

Schoenen?

Op de 4e foto;

Een bon voor één paar meisjes schoenen. “: CD één paar meisjes-schoenen C maat 36 t/m 41.”

Rijksdistributie

Op foto 5;

De rijksdistributie kaarten, die gebruikt werden tot ver na 1945.                                                                                                                                                                        Registratie, distributie, nog lang waren veel producten op de bon. We waren niet van “de bon” af, in 1945. Nog tot begin jaren ’50 waren zaken uitsluitend op de bon te verkrijgen.

Uittreding zelfverzorging

Op foto 6;

Ook bij deze verzameling de bonnen voor uittreding zelfverzorging. Naarmate de welvaart groeide waren steeds minder mensen afhankelijk van de distributie. Daarom werden mensen gekort op het recht op hulp van de staat zodra deze voorzieningen zelf konden worden bekostigd. Daar zijn deze afschriften voor, van de “voedselcommissaris voor de provincie Utrecht.”

Gift : Jacqueline van den Bunt.

Papierwerk Wo2 Voedselbonnen

Distributiebonnen gaarkeuken RBVVODistributiebonnen gaarkeuken RBVVO

Distributiebonnen gaarkeuken RBVVO.

Distributiebonnen gaarkeuken RBVVODistributiebon hongerwinter wo2

 

 

 

 

Distributiebonnen voor de gaarkeukens.

Bonnen voor de gaarkeuken, verstrekt door de RBVVO. Het Rijksbureau voor voedselvoorziening in oorlogstijd. Eén bon geeft recht op één portie voedsel uit de gaarkeuken. Bijzondere bonnen die ik nog niet vaak heb gezien.

Opschrift; R.B.V.V.O. ‘s-Gravenhage DEZE TALON BEWAREN Losse bons zijn ongeldig – een geldige bon geeft recht op een portie voedsel. BC 35209 en AY 69723.

Papierwerk Wo2 Voedselbonnen