Een origineel vouwblad van ‘zoek het vijfde zwijn’. Een spotprent uitgegeven door de ondergrondse drukkerijen tijdens de oorlog. Een blad waarop 4 zwijnen staan afgebeeld, en door het op een bepaalde manier op te vouwen verschijnt het hoofd van Adolf Hitler uiteindelijk; Het vijfde zwijn. Dit exemplaar is een zeldzaam origineel, en is gedrukt door de Amsterdamse uitgeverij ‘Vondel’ aan het einde van de oorlog. Deze ‘zoek het 5de zwijn’ spotprent komt uit een nalatenschap van de heer Holscher, en hij heeft veel spullen gevonden op straat in Amsterdam tijdens de mei dagen van 1945. Ik heb al deze spullen uiteindelijk gekregen en dus ook deze spotprent.
Een bijzonder stukje geschiedenis dat puur gaat over het Arische ras en het belang ervan ten tijde van Nazi Duitsland. Dit is een Ahnenpass, een ‘voorouderpaspoort’. Gebruikt om volgens genealogie het bewijs te leveren dat iemand ‘vol Arisch’ en van Duitse afstamming was. Ik heb het volledige boekje hier afgebeeld om een volledig beeld te geven van dit bijzondere paspoort. Meestal worden alleen enkele pagina’s getoond op andere websites. Ik wilde toch graag de volledige Ahnenpass laten zien zoals deze uitgegeven en ingevuld werd tijdens de Nazi periode, en zelfs nog in de jaren daarna. Families gebruikten de Ahnenpass als hulpstuk bij het uitzoeken van hun stamboom nog lang na de tweede wereldoorlog.
Kreisstadt Osterode
Deze Ahnenpass komt uit de Kreissstadt Osterode (am Harz). ‘Kreisstadt’ betekent dat het de bestuursstad in de provincie is. Osterode ligt ongeveer in het midden van Duitsland. Er zijn verschillende soorten ontwerpen van de Ahnenpass, Deze bijvoorbeeld met alleen de Adelaar op de kaft. maar ook fraai versierde exemplaren met adelaar en hakenkruis voorop, waarvan ik binnenkort ook enkele foto’s zal plaatsen. Dus elk district had zijn eigen ontwerp en er was ook verschil in het ontwerp door de jaren heen. Deze Ahnenpass is geproduceerd door; ‘Jul. Hippel Osterode, Vorm. C. Sekunna, Papierhdlg, Burobedarf, Buchdruckerei, Binderei’. Zoals te zien is op de tweede foto links onderaan op het etiketje.
Bijzondere boodschap
Ook op de eerste bladzijde, op de tweede foto, is een opmerkelijk briefje in de Ahnenpass geplakt waarop staat geschreven in het Duits; ‘Mijn vader geeft gezegd, dat mijn voorouders van “Dinarischen” oorsprong zijn, hij heeft dit na speurwerk uitgevonden. ‘Dinarisch’ wil zeggen; Uit de Dinarische Alpen, die zich bevinden aan de Kroatische kust. Dinara is een berg in dat gebergte van 1913 meter hoog.
Arierschap en noodzaak
Kort na de machtsovername na 30 januari 1930 is een wet uitgevaardigd, (Gesetz zur Wiederherstellung des Berufsbeamtentums), die het noodzakelijk achtte dat alle ambtenaren moesten beschikken over een Ahnenpass en Arierverklaring om in het ambt te kunnen blijven. Later werden ook de beroepsgroepen van leraren, artsen, artiesten en tal van andere publieke beroepsgroepen toegevoegd aan de wet om je Arierschap te kunnen bewijzen. Als gevolg hiervan explodeerde het particuliere onderzoek naar genealogie in Nazi Duitsland. Veel burgers deden onderzoek naar hun voorouders zelfs nog lang voordat het voor hen verplicht was om een Ahnenpass in bezit te hebben. De Ahnenpassen zijn zelfs nog lang na het einde van de tweede wereldoorlog veelvuldig in gebruik gebleven omdat ze een compleet en helder beeld gaven van de genealogie van families. De Anhnenpass koste 0,60 Reichsmark, maar het onderzoek naar de stamboom van de familie was natuurlijk veel kostbaarder dan de aanschaf van de Ahnenpass in het geheel.
Oude afstamming
De Ahnenpass die ik hier laat zien is erg laat bekrachtigd. Op 28 september 1944 voor Margareth Buchholtz. Het staat vol met stempels van de Kreisstad Osterode en van de Standesbeambter in Osterode. De eerste bladzijden zijn allemaal gestempeld met de stempels van de Kreisstadt Osterode en Standesbeambter Osterode. De Standesbeamter stempels zijn voorzien van adelaar met hakenkruis. Het gaat helemaal terug tot 1769.
Twee oorkondes naar aanleiding van een tafeltennis toernooi, of ‘Tischtennis turnier’. Eén uit 1939 van het mannen dubbelspel toernooi, uitgemaakt aan ‘Kamerad Blecker, mit Kamerad Schlicht’. En één uit het ‘Kriegsjahr 1940’ voor Kamerad Bleckert, toch wel een beetje bijzonder dat het Kriegsjahr ook vermeld is op een tafeltennistoernooi oorkonde en laat blijken hoezeer de oorlog verweven was met het dagelijkse doen en laten van de Duitse burgerij. De oorkonde komt van de vereniging Wettkampfgemeinschaft Victoria Versicherung, dit is een gebied in de wijk Kreuzberg in Berlijn. De bovenste voor de 2e plaats en de onderste voor de 3e plaats.
Nationalsozialistischer Reichsbund für Leibesübungen ‘NSRL’
Wat is dit nou weer?… Dacht ik, toen ik deze op een rommelmarkt in Berlijn vond. Eerst dacht ik dat dit Wehrmacht gerelateerde documenten waren totdat ik zag dat het om sport ging, en wel tafeltennis. De oorkondes hebben op de voorkant een gedrukt reliëf van de Duitse adelaar met het hakenkruis, dit is het embleem van de NSRL, en ook nog een papieren zegel met de Nazi adelaar en het hakenkruis op de eerste pagina, die de touwtjes van de oorkonde bijeen houd. En dan ook nog een adelaar met hakenkruis en daarom heen de tekst; ‘Nationalsozialistischer Reichsbund für Leibesübungen’ op de tweede pagina van de oorkondes. Lekker doorspekt dus met nazi symbolen en de aanduidingen ‘Kamerad’ voor de deelnemende personen. De Nationalsozialistischer Reichsbund für Leibesübungen was de overkoepelende organisatie die toezicht hield op alle sportclubs en verenigingen in Nazi Duitsland. Sport was voor de Nazi’s erg belangrijk en werd in heel Duitsland aangemoedigd. Al met al wel bijzondere documentjes en met bijzondere merktekens van een organisatie waar je doorgaans niet veel van tegenkomt. Meer over de NSRL kun je vinden op Wikipedia.
Hartelijk dank voor uw deelname… een schrale troost voor de achterblijvers. Hier laat ik een set zien van vier Duitse veldpost enveloppen die speciaal ontworpen zijn om condoleances of een overlijdensbericht over te brengen naar de familie in de ‘Heimat’. Twee enveloppen zijn zonder tekst, en voorzien van ijzeren kruis met hakenkruis. Twee hebben wel een tekst; ‘Herzliche Teilnahme’, en ‘Hertzlichen dank fur erwiesene Teilnahme’. Alle vier de enveloppen zijn in in zwart omrand, als teken van rouw. Waarschijnlijk de meest gevreesde envelop in het Nazi Duitsland tijdens de tweede wereldoorlog. Deze heb ik gevonden tijdens één van mijn reizen naar Berlijn. Alle enveloppen dragen het ijzeren kruis met het hakenkruis. Ik weet niet of dit op alle enveloppen stond, of dat deze speciaal voor ijzeren kruisdragers zijn. Dat zal ik nog uitzoeken en hier posten bij uitsluitsel.
